Burn-out
Burn-out bij jongeren komt steeds vaker voor. Steeds meer middelbare scholen zien scholieren die uitvallen onder prestatiedruk of stress. Stress betekent spanning of druk en is niet per definitie ongezond. Elke jongere heeft een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren. Gezonde stress bij jongeren is de spanning die ze voelen voor een presentatie, sportwedstrijd of andere spannende gebeurtenis. Stress zorgt er dan voor dat jongeren alert kunnen reageren en geconcentreerd kunnen werken. Zodra de spannende gebeurtenis voorbij is, neemt de spanning weer af. Maar als de stress lang duurt, te vaak voorkomt en/of te groot is, kan een jongere niet goed ontspannen en herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress. En dat kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten, en zelfs tot een burn-out. De angst iets te missen (FOMO), social media, aanleg, persoonlijkheid en omgeving spelen daarbij een rol.

Wat is stress?
Stress brengt het lichaam in een staat van paraatheid. Er komen hormonen vrij, de bloeddruk en de hartslag stijgen en er stroomt zuurstofrijk bloed naar je spieren, hart en hersenen. De spieren spannen zich, de longblaasjes verwijden zich en je ademhaling wordt sneller. Het bloed trekt uit je gezicht weg, je handen worden koud en het zweet breekt je uit. Als stress niet afneemt na verloop van tijd, blijft de hoeveelheid cortisol en adrenaline in het lichaam hoog. Dit kan leiden tot allerlei stressklachten, zoals gevoelens van onrust, prikkelbaarheid, slechte concentratie en slecht slapen. Ook lichamelijke klachten kunnen voorkomen, zoals hoofdpijn, een gespannen gevoel in je buik, jeuk, bultjes of eczeem.

Symptomen van stress
Ongezonde stress uit zich bij jongeren in psychische signalen. Het heeft een negatieve invloed op hun stemming. Jongeren worden prikkelbaar, zijn snel geïrriteerd en/of geëmotioneerd.

Jongeren die ongezonde stress ervaren, ontwikkelen vaak negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten richten zich op anderen, maar zijn vaak ook gericht op zichzelf en op de eigen (verminderde) kwaliteiten.

Tegelijkertijd kan er een verandering in het gedrag ontstaan. Prikkelbaarheid kan snel leiden tot conflicten. Lusteloosheid en somberheid kunnen leiden tot slechte concentratie en moeilijk leren op school.

Stress bij jongeren herkennen
Dit gedrag kan wijzen op teveel stress en dreigende burn-out bij jongeren:

• snel boos
• snel geëmotioneerd
• snel in tranen
• niet mee willen doen
• niet erbij zijn, slechte concentratie
• piekeren
• voortdurende twijfel of het wel goed genoeg is
• teruggetrokken gedrag
• telefoon niet kunnen wegleggen
• vaak moe, te laat of ziek zijn.

Wat is een burn-out?
Burn-out, het Engelse woord voor “opgebrand”, is het eindstadium van een langdurige periode van stress en (over)spanning. Hierdoor krijg je last van zowel lichamelijke als geestelijke uitputting. Je energiereserves raken op als je in je dagelijks leven continue druk ervaart en er niet genoeg tijd is voor rust. Je raakt dan ‘burned-out’. Ondanks dat het lastig kan zijn om hulp te vragen, kan de juiste behandeling er wel voor zorgen dat je van je klachten herstelt. Nog beter  is het om een burn-out te voorkomen. Wij kunnen je daarbij ondersteunen!

Psychosomatische klachten
Psychosomatische klachten zijn lichamelijke klachten die niet of onvoldoende verklaard kunnen worden door een lichamelijke aandoening, maar verergeren door of het gevolg zijn van een psychologisch probleem.

Psychosomatische klachten zijn vaak ernstig, langdurig en hebben een negatieve invloed op het sociale en school functioneren. De meest voorkomende klachten zijn rugpijn, disfunctionele ademhaling, buikklachten en hoofdpijn. Onderzoek levert niets op, en de behandelingen helpen vaak maar tijdelijk. De klachten komen steeds terug. Dikwijls raakt men sociaal geïsoleerd. Naar school gaan lukt niet zo best meer, en er zijn opeenvolgende periodes van soms langdurige inactiviteit.

Dit soort klachten kan zijn oorsprong vinden in persoonlijke of socio-culturele factoren, of factoren die te maken hebben met medische behandelingen:

• Persoonlijke factoren: erfelijke factoren, persoonlijkheidstrekken zoals een laag zelfbeeld, pessimisme, onvermogen om emoties uit te drukken, en factoren die samenhangen met de ontwikkeling en met het leren zoals verwaarlozing, seksueel en fysiek geweld, ziekte en ziektegedrag van de ouders. Ook fysiologische mechanismen kunnen aan de basis liggen zoals bij hyperventilatie, spierspanning e.d.
• Socio-culturele factoren: soms zijn de klachten cultureel gebonden. Wanneer psychische klachten cultureel niet aanvaard worden, zullen ze vaak geuit worden als lichamelijke klachten.

Veel jongeren met psychosomatische klachten hebben daarnaast ook een depressie of angststoornis. Ten slotte kan iemand met psychosomatische klachten ook daadwerkelijk een lichamelijke ziekte hebben. Wij hebben voor deze klachten een oplossing die op maar gemaakt wordt bij dat wat je nodig hebt.

Slaapproblemen
Jongeren leven in een drukke periode waarin het vaak draait om presteren. School vraagt veel aandacht en social media neemt een (groot) deel van de tijd in beslag. Het brein wordt hierdoor voortdurend belast met prikkels. Wanneer de balans tussen inspannen en ontspannen is verstoord kunnen er slaapproblemen ontstaan.

Een chronisch slaaptekort kan grote gevolgen hebben voor hoe je je lichamelijk en geestelijk voelt. Wanneer je energietank leeg raakt en je niet voldoende bijtankt door goed te slapen, ontstaan er allerlei oververmoeidheidsklachten zoals slechte concentratie, snel geïrriteerd, vergeetachtigheid, besluitloosheid, verlaagde weerstand (snel ziek/verkouden), stress in de nacht (ik moet slapen). Een tekort aan slaap heeft een verband met het ontstaan van onverklaarde lichamelijke klachten (ALK). Om weer grip te krijgen op een goede nachtrust is het vaak noodzakelijk om te weten te komen waardoor het slaapprobleem ontstaan is en wat je kunt doen om je nachtrust te verbeteren. Wij geven je daar de tools voor. Mail naar gdedel@dok018.nlof bel 0641870734. Via WhatsApp mag ook.